Het alcohol- en drugsgebruik ligt aanzienlijk hoger onder uitgaande jongeren en jongvolwassenen dan in de algemene bevolking. Uitgaanders vormen in het algemeen een risicogroep wat betreft het experimenteren met middelengebruik, bingegebruik, of combigebruik. Tegelijkertijd lijken veel uitgaande jongeren en jongvolwassenen zonder al te veel problemen met alcohol en drugs om te gaan. Kortom, het uitgaansleven is een setting waarin enerzijds genoten wordt en die als uitlaatklep fungeert voor de dagelijkse verplichtingen, maar waar niettemin risicogedrag plaatsvindt. Goed zicht op de uitgaanders, hun gebruikspatronen, motieven voor gebruik en de context waarbinnen dit plaatsvindt kan helpen bij het adequaat inzetten van preventie.
Aanleiding onderzoek
Het gebruik van ‘traditionele middelen’ zoals tabak, alcohol en cannabis onder scholieren van 12-16 jaar, is na een jarenlange daling gestabiliseerd. Voor de meeste harddrugs, zoals ecstasy, cocaïne en amfetamine, was die stabilisatie er al sinds 2007 (Rombouts e.a., 2020). Het gebruik van lachgas is in de afgelopen jaren echter toegenomen, zowel onder scholieren, uitgaanders als andere risicogroepen (Spronk e.a., 2020; Nabben e.a., 2017). Onder jongvolwassenen in de algemene bevolking ligt het percentage gebruikers van cocaïne en amfetamine al jaren ruim boven het Europese gemiddelde, en voor ecstasy is de prevalentie onder jongvolwassenen veruit het hoogst in Europa. Voor al deze ‘partydrugs’ ligt de jaarprevalentie 4 tot 6 keer hoger onder hoogopgeleiden dan onder laagopgeleiden. In Nederland nam het gebruik van ecstasy in het afgelopen decennium toe en ook recent (tussen 2018 en 2019) zette de stijging zich voort (Van Laar e.a., 2021). Er zijn signalen uit lokaal onderzoek en uit rioolwater analyses dat het gebruik van cocaïne is toegenomen, maar dit blijkt niet uit algemeen bevolkingsonderzoek voor heel Nederland.
Doel onderzoek
Doel van het huidige Grote Uitgaansonderzoek 2020 is het schetsen van een actueel beeld van uitgaanspatronen, middelengebruik en de (gezondheids)gevolgen daarvan, en de intentie tot stoppen of minderen met gebruik onder uitgaanders in de leeftijd van 16 t/m 35 jaar die in het afgelopen jaar minimaal één keer een feest, festival, club of discotheek hebben bezocht.
De cijfers over de omvang van het middelengebruik dienen met voorzichtigheid te worden geïnterpreteerd. Vanwege het ontbreken van een steekproefkader kunnen deze niet gezien worden als een precieze schatting van het gebruik onder alle uitgaanders in Nederland.
Tip: Een overzicht van kennis uit wetenschappelijk onderzoek rondom welbevinden en welzijn, vind je op www.onderwijskennis.nl.