De Startthermometer is een wetenschappelijk gefundeerd online reflectie- en welzijnsinstrument ontwikkeld door Fontys Hogeschool dat eerstejaars na de eerste lesweken en tentamens stil laat staan bij hun eerste ervaringen, gemaakte studiekeuze, motivatie en welzijn. De student ontvangt na invullen van een digitale vragenlijst direct een persoonlijke uitslag. Op basis van de persoonlijke uitslag kan de coach vroegtijdig studenten signaleren die twijfelen over de studiekeuze of die specifieke begeleiding nodig hebben. Daarnaast biedt het instrument waardevolle managementinformatie voor kwaliteitsverbetering in bijvoorbeeld voorlichting, begeleiding en een zachte landing op het hbo.
Het instrument wordt al sinds 2016 jaar ingezet bij Fontys en ondertussen bij ook negen andere (hbo- en mbo-)instellingen. In dit samenwerkingsverband inspireren we elkaar, ontwikkelen we het instrument samen door en doen we onderzoek ter bevordering van de landing in de eerste 100 dagen en studentenwelzijn. De Startthermometer is in april 2023 opgenomen als good practice in het SURF Versnellingsplan Onderwijsinnovatie met ICT.
Introductie van de Startthermometer
Om bij eerstejaars studenten een vinger aan de pols te houden, is binnen Fontys de Startthermometer ontwikkeld door Evelyne Meens, senior-onderzoeker en (beleids)adviseur aan Fontys. De Startthermometer is een online reflectie- en welzijnsinstrument. De ontwikkeling van de Startthermometer komt voort uit het proefschrift van Meens, waarbij ze zich o.a. heeft laten inspireren door onderzoek van Deci & Ryan (zelfdeterminatietheorie; 2000) en Tinto (student-integratie theorie; 1993).
De Startthermometer werd in het studiejaar 2016-2017 voor het eerst ingezet bij studenten van de voltijd bacheloropleidingen aan Fontys. Studenten maken na de eerste studieweken en tentamens gebruik van dit instrument, waarbij ze stilstaan bij hun eerste ervaringen. Het invullen van deze online vragenlijst duurt gemiddeld tien minuten.
Doelen Startthermometer
Binnen de Startthermometer staan twee doelen centraal staan, namelijk: vroegtijdige reflectie en vroegsignalering. Een hoog percentage van de startende hbo-studenten stopt of switcht binnen het eerste jaar van hun studie, namelijk zo’n dertig tot veertig procent. Een belangrijke reden hiervoor is het maken van een verkeerde studiekeuze. “Veel studenten zijn gemotiveerd voor een studie op basis van verwachtingen die vervolgens niet overeenkomen met hun daadwerkelijke ervaringen”, vertelt Linda Oosterwijk, onderzoeker en beleidsmedewerker aan Fontys Hogeschool. “Een doorslaggevende factor om te weten of je je op je plek voelt bij een opleiding is namelijk écht ervaring opdoen; het ruiken, zien en proeven aan de studie en de omgeving van een hogeschool.”
Resultaten
“De thema’s die bevraagd worden in de Startthermometer zijn belangrijke voorspellers van het wel of niet vervolgen van de opleiding na het eerste jaar”, benoemt Oosterwijk. Op basis van de tevredenheid met de studiekeuze, motivatie, en sociale en academische integratie blijkt het instrument zo’n tachtig procent van de studenten die blijven en vijftig procent van de uitvallers na het eerste jaar al na honderd dagen correct te voorspellen. Ook geven studenten die na het eerste jaar stoppen met hun opleiding relatief vaak al na die eerste honderd dagen aan minder gelukkig te zijn. Deze resultaten worden niet op studentniveau teruggegeven aan de slb’er, maar ze worden wel gebruikt om het belang aan te stippen om dit soort thema’s al vroegtijdig in de begeleiding van de slb’ers mee te nemen. Daarnaast geeft de Startthermometer goed inzicht in studentenwelzijn, zowel voor individuele coaching als managementinformatie. Door het kunnen vergelijken van de Startthermometer data op geaggregeerd niveau bleek bij Fontys ook tijdens de coronacrisis het geluksgevoel onder de eerstejaarsstudenten gemiddeld gezien vrij stabiel (in studiejaar 2021-2022 gemiddeld een 7,3).
Naar de Startthermometer op de website van Fontys Hogeschool.